Trịnh Yến Nhi Cây sao đen có tên khoa học là Hopea odorata, thuộc họ dầu – dipterocarpaceae và có tên tiếng anh là Golden oak. Sao đen còn có tên gọi khác là cây sao, sao bã mía, mạy khèn ( Lào), sao cát, sao nghệ, mạy thong, mạy khen hua.
Cây sao đen xuất hiện ở nhiều nước như Lào, Ấn Độ, Cămpuchia, Malaysia, Thái Lan. Ở Việt Nam thì loài cây này mọc tự nhiên trong các khu vực rừng rậm thuộc địa phận tỉnh phía Tây Nguyên và Nam Bộ. Ngày nay, cây sao đen nhờ những đặc tính quý của nó mà được lựa chọn nhiều hơn để làm cây xanh công trình trồng cho các công trình lớn trên toàn quốc như ở: các Đại Đô Thị, các khu chung cư, các công viên, nhưng con đường giao thông lớn.
Hình: Cây sao đen trồng khuôn viên xanh ở công viên
Sao đen thuộc loại cây thân gỗ lớn và là cây thường xanh, cao khoảng 30 – 40m có thân trụ thẳng, đường kính thân khoảng 60 – 80cm. Vỏ thân màu nâu đen, nứt dọc sâu những miếng dày và xù xì. Vỏ trong thân màu nâu đỏ có nhiều sợi. Lá cây sao đen có hình trái xoan thuôn hay hình mũi mác, dài khoảng 8 – 14cm, rộng khoảng 3 – 6cm, đầu lá có mũi tù ngắn, gân là cấp hai 8 – 10 đôi, nổi ở mặt dưới. Gân là nhỏ cong queo, hai mặt lá có lông hình sao, ở nách gân cấp hai mặt dưới lá thường có tuyến. Cuống lá dài khoảng 12 – 18mm.
Hình: những cây sao đen cổ thụ tại đường phố
Gỗ sao đen là một trong những loại gỗ quý, nằm trong nhóm III thuộc danh sách gỗ quý của Việt Nam. Đây là loại gỗ rất được yêu thích trong công nghiệp đóng nội thất như: bàn ghế, của sập, dựng nhà… Gỗ sao là loại gỗ có đường kính lớn, vân gỗ đẹp, liền lạc với nhau và rất chắc chắn, nên chúng rất được yêu thích trong sản xuất những đồ dùng nội thất.
Ngoài ra gỗ sao có dầu nhựa, nếu để nâu theo thời gian thì sự co rút ít, sức chống tách cao, gỗ sao thẳng và rất ít bị cong vênh, nhưng đây cũng là loại gỗ khó sấy và khó gia công cắt gọt. Trước đây, gỗ sao thường được dùng để đóng các bộ sập, bộ ngựa và dùng làm khung bao cửa gỗ, rất hiếm có gia đình nào còn xót lại một bộ cửa gỗ sao còn nguyên vẹn, khi nằm trên một bộ ngựa làm từ gỗ sao sẽ cho ta một cảm giá mát mẻ và vô cùng dễ chịu, một bộ cửa gỗ sao luôn đảm bảo mặt phải mịn không có vết nứt mà phải đẹp hoàn toàn.
Hình: Cây sao đen được trồng tại các nhà máy
Ngoài ra, cây sao đen còn có rất nhiều công dụng hữu ích không chỉ trong sản xuất những đồ dụng gia dụng những món đồ nội thất mà cây sao đen còn được dùng trong y tế, do có nhiều tatin nên vỏ sao đen được dùng làm thuốc: chữa đau răng, viêm lợi, áp xe, làm răng bền….nhựa sao đen không chỉ dùng làm vécni trong công nghệ sơn mà còn dùng làm thuốc cầm máu. Cây sao đen có kích thước cao và to, tán lại rất đẹp vì vậy thường được trồng làm cây đường phố hay các công trình lớn.
Xem thêm:
